ปวดศีรษะ อาการที่เป็น ๆ หาย ๆ

ใครปวดหัวบ่อยๆ ยกมือขึ้น แล้วลองอ่านๆดูนะ  (ดีจังเราไม่เป็น)

ปวดศีรษะ อาการที่เป็น ๆ หาย ๆ

ทีมอายุรแพทย์ระบบประสาทวิทยาโรงพยาบาลวิภาวดี

 

เนื้อเยื่อสมองไม่เคยปวด เพราะเนื้อเยื่อสมองไม่มีตัวรับความเจ็บปวด ฟังดูไม่น่าเชื่อ

โดยเฉพาะเมื่อคนเรายังรู้สึกปวด “ศีรษะ” ได้ตลอดเวลา

 

อาการปวดศีรษะเป็นอาการป่วยที่พบในรายงานแพทย์มากที่สุด น้อยมากที่พบว่าอาการปวดศีรษะส่อเค้าถึงการเป็นโรคร้ายแรงบางอย่าง

 

อาการปวดศีรษะประมาณร้อยละ 95 เป็นอาการปวดที่ไม่พบโรคอะไรผิดปกติ ลักษณะนี้เรียกว่า อาการปวดศีรษะปฐมภูมิ ซึ่งมีหลากหลายลักษณะแตกต่างกันไป นักวิจัยเองยังไม่แน่ใจว่าการปวดศีรษะเกิดจากอะไร และเรากำลังเฝ้าคอยคำตอบนั้นอยู่ การปวดศีรษะประเภทต่าง ๆ

 

เราสามารถแบ่งลักษณะอาการปวดศีรษะปฐมภูมิออกได้เป็น 3 ประเภท

แต่หลายคนอาจปวดศีรษะหลาย ๆ ประเภทพร้อมกันได้

การปวดศีรษะเหตุจากความเครียด

• พบในผู้ที่มีอาการปวดศีรษะปฐมภูมิทั้งหมด 9 ใน 10 ราย

• พบในผู้หญิง และผู้ชายเท่าๆกัน

• มีอาการค่อย ๆ ปวด ปวดตื้อ ๆ เหมือนถูกกดหรือรัดอยู่ที่คอ หน้าผาก หรือศีรษะ

 

การปวดศีรษะไมเกรน

• พบในผู้มีอาการปวดปฐมภูมิประมาณร้อยละ 6 • พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายสามเท่า

• อาการมักจะเริ่มปรากฏในวัยรุ่นมากกว่าในคนที่อายุเกิน 40 ปีไปแล้ว

• อาการนำ คือ การมองเห็นที่ผิดปกติ มีอาการปวดแปลบที่ใบหน้าข้างใดข้างหนึ่ง

เจ็บแปลบตามร่างกายหรือมีความอยากอาหารบางชนิดอย่างรุนแรง

 

การปวดศีรษะเฉพาะที่

• มีอาการปวดบริเวณรอบดวงตาข้างใดข้างหนึ่งตลอด มักจะเกิดเป็นช่วง ๆ และเป็นช่วงเวลาเดียวกันเสมอในแต่ละวัน

• ตาแดง น้ำตาไหล และมีอาการคัดจมูกข้างเดียวกัน

• เป็นอาการที่เกิดขึ้น “ตามเวลา” และสัมพันธ์กับอากาศและแสงสว่างที่เปลี่ยนไป

• พบบ่อยในผู้ชาย โดยเฉพาะผู้ที่สูบบุรี่จัดและดื่มจัด

• แพทย์อาจวินิจฉัยผิดว่า เป็นการติดเชื้อในโพรงอากาศหรือเป็นโรคฟัน

 

ทฤษฏีปวดศีรษะแนวใหม่

นักวิจัยกำลังมุ่งความสนใจไปที่วิถีของเส้นประสาทไทรเจมินัล และสารเคมีในสมองชื่อ ซีโรโตนิน ที่พวกเขาคิดว่าเป็นสาเหตุของอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง

การปวดศีรษะอาจเป็นผลมาจากการเสียสมดุลของสารเคมีในสมอง กล่าวคือ เมื่อปวดศีรษะ ระดับซีโรโตนินในสมองจะลดต่ำลง ทำให้เกิดการกระตุ้นผ่านเส้นประสาทไทรเจมินัลไปยังหลอดเลือดที่เยื่อหุ้มสมองด้านนอก ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัวจนบวมและอักเสบ เมื่อสมองรับสัญญาณ “เจ็บปวด”

ผลก็คือ อาการ “ปวดศีรษะ” นั่นเอง

 

การดูแลรักษาตนเอง

อาการปวดศีรษะเหตุความเครียดเป็นครั้งคราว

อันดับแรก ลองใช้วิธีนวดประคบด้วยความร้อนหรือความ

เย็น อาบน้ำอุ่นพักผ่อนหรือใช้วิธีผ่อนคลาย ถ้ายังไม่ได้ผล ให้กินแอสไพริน (สำหรับผู้ใหญ่เท่านั้น) หรืออะเซตามิโนเฟน หรือไอบูโปรเฟน การออกกำลังกายเบาๆปริมาณต่ำ อาจทำให้อาการปวดศีรษะดีขึ้น

 ประคบด้วยความร้อนหรือความเย็น

อาการปวดศีรษะซ้ำซาก

 บันทึกการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน โดยระบุรายละเอียดต่างๆ ดังนี้

∙ ความรุนแรง ปวดแบบทำอะไรไม่ได้เลย หรือแค่น่ารำคาญ

∙ ความถี่และระยะเวลาที่ปวด เริ่มปวดศีรษะเมื่อไร ปวดแบบค่อยเป็นค่อยไปหรือปวดทันที ปวดเวลา

เดียวกันทุกวัน ปวดทุกเดือนหรือเฉพาะบางฤดูเป็นอยู่นานเท่าไร และต้องทำอย่างไรถึงจะหาย

∙อาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง มีอาการเตือนหรือไม่ คลื่นไส้หรือเวียนศีรษะหรือเปล่า มองเห็นภาพเป็นสีวูบวาบหรือเป็นจุดดำ หรืออยากอาหารบางอย่างก่อนปวดศีรษะหรือไม่

∙ ตำแหน่งที่ปวด ปวดศีรษะข้างเดียว ปวดที่กล้ามเนื้อคอหรือปวดรอบๆดวงตา

∙ประวัติครอบครัว สมาชิกคนอื่นปวดเหมือนๆ กันหรือเปล่า

∙สิ่งกระตุ้นเร้า ปวดศีรษะเพราะกินอาหารบางชนิด หรือทำกิจกรรมบางอย่างหรือไม่ สภาพภูมิอากาศ เวลา หรือสภาพแวดล้อมต่างๆมีผลอย่างไรหรือไม่ หากมีควรหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นเร้าให้มากที่สุดและอาจต้องปรับวิถีการใช้ชีวิตบางอย่าง

 นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอและออกกำลังกายพอสมควร

 

อาการปวดศีรษะไมเกรนโดยเฉพาะ

คนที่ปวดศีรษะไมเกรน ถ้ารีบรักษาจะหายเร็ว กินยาแก้ปวด เช่น อะเซตามิโนฟน ไอบูโปรแฟน หรือแอสไพริน (สำหรับผู้ใหญ่เท่านั้น) ตามขนาดที่แพทย์แนะนำ บางคนอาจบำบัดด้วยการนอนในห้องมืดหรือดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน (กาแฟหรือโคล่า) พบแพทย์

 

     ถ้าใช้วิธีดูแลรักษาตนเอง 1-2 วัน แล้วอาการปวดยังไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์

แพทย์จะตรวจวินิจฉัยได้ว่า เป็นอาการปวดศีรษะชนิดใด มีสาเหตุจากอะไร

และจะพยายามตัดต้นเหตุที่ไม่เกี่ยวข้องออกไป ผู้ป่วยอาจต้องตรวจร่างกายเพิ่มเติม

แพทย์จะสั่งยาแก้ปวดขนาดใดขนาดหนึ่ง ให้ เพื่อระงับอาการปวดชนิดที่แพทย์วินิจฉัยได้

ซึ่งยาระงับอาการปวดแต่ละชนิดจะมีสรรพคุณระงับอาการปวดศีรษะบางอย่างโดยเฉพาะ

ซึ่งไม่เหมือนกัน สำหรับผู้ที่มีอาการปวดศีรษะไมเกรนขั้นรุนแรงแพทย์อาจสั่งซูมาทริปแทนหรือยาตัวอื่นๆ

ให้ผู้ป่วยซูมาทริปแทนจะทำหน้าที่เหมือนซีโรโตนินสารเคมีในสมองชนิดหนึ่งถ้าเป็นไมเกรนบ่อยๆ
แพทย์อาจจ่ายยาป้องกันให้กินทุกวัน

 

ข้อควรระวัง

อย่ามองข้ามอาการปวดศีรษะที่หาสาเหตุไม่ได้ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีถ้าหากอาการปวดศีรษะ

• เกิดขึ้นอย่างรุนแรงในทันที

• เกิดพร้อมอาการไข้ คอแข็ง เป็นผื่น สับสน ชัก เห็นภาพซ้อน อ่อนเพลีย ชา หรือพูดลำบาก

• เกิดจากการเจ็บคอหรือการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ

• รุนแรงขึ้นหลังจากได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะหกล้ม หรือถูกกระแทก

• ไม่เคยเป็นมาก่อน และผู้ป่วยอายุมากกว่า 55 ปี

 

ไม่อยากปวดศีรษะ

การกิน การดื่ม หรือการทำกิจกรรมบางอย่าง มีส่วนทำให้คุณปวดศีรษะหรือเปล่า

คนที่ไม่อยากปวดศีรษะควรหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นเร้าเหล่านี้ ซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละคน ที่พบบ่อยคือ

• แอลกอฮอล์ ไวน์แดง

• การสูบบุหรี่

• ความเครียด หรืออาการอ่อนเพลีย

• สายตาล้า

• การมีกิจกรรมทางเพศ หรือการออกกำลังกายต่างๆ

• การวางท่าทางของร่างกายที่ไม่ถูกต้อง

• เปลี่ยนเวลานอน หรือเปลี่ยนเวลาอาหาร

• อาหารบางชนิด เช่น อาหารหมักดอง  กล้วย กาเฟอีน เนยแข็งที่ทิ้งไว้นาน   ช็อกโกแลต ผลไม้ประเภทส้มและมะนาว สารปรุงแต่งอาหาร     (โซเดียมไนไตรตในฮ็อตด็อก ไส้กรอก เนื้อวัว ผลชูรสในอาหารสำเร็จรูป )และเครื่องปรุงรสอื่นๆ ถั่วและเนยถั่ว พิซซ่า
 ลูกเกด ขนมปังที่ใส่เชื้อหมักให้ฟู

• สภาพภูมิอากาศ ระดับความสูงของภูมิประทศหรือการเดินทางข้ามเขตเวลาที่ต่างกันมากๆ

• การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในรอบประจำเดือน หรือการหมดประจำเดือน

การกินยาเม็ดคุมกำเนิด หรือการบำบัดด้วยฮอร์โมนทดแทน

• แสงจ้าหรือแสงกะพริบ

• กลิ่นจากน้ำหอม ดอกไม้ หรือน้ำมันรถ

• มลภาวะในอากาศ หรือห้องที่อยู่กันอย่างแออัด

• เสียงที่ดังมากเกินไป

 

การดูแลเด็ก เด็กโตและผู้ใหญ่มักปวดศีรษะซ้ำซากแต่น้อยมากที่จะส่งเค้าถึงโรคร้ายแรงบางอย่าง

การปวดศีรษะอาจสัมพันธ์กับโรคติดเชื้อไวรัสหลายชนิดแต่ถ้าเด็กปวดศีรษะบ่อยๆทั้งที่สุขภาพปกติ

ควรปรึกษาแพทย์

 

เด็กบางคนอาจปวดศีรษะไมเกรนหรือมีแนวโน้มปวดศีรษะไมเกรน ถ้าคนในครอบครัวมีประวัติเป็นมา

ก่อน อาการคือ เด็กมักจะอาเจียน ตาสู้แสงไม่ได้และอยากนอนตลอดเวลา แต่จะดีขึ้นเองภายใน 2-3

ชั่วโมง เด็กอาจจะปวดศีรษะเพราะความเครียดที่โรงเรียน มีปัญหากับเพื่อนหรือครอบครัว

หรือเป็นผลจากการใช้ยาบางชนิด โดยเฉพาะยาแก้คัดจมูก

 

ถ้าคิดว่าเป็นการปวดศีรษะเหตุความเครียด ให้ลองวิธีบำบัดโดยไม่ใช้ยา

แต่ถ้าเป็นบ่อยๆคุณต้องช่วยเด็กบันทึกอาการปวดศีรษะเป็นประจำทุกวัน

อาจต้องให้กินอะเซตามิโนเฟน หรือไอบูโปรเฟนบ้าง แต่ไม่ควรใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน

เพราะยาอาจปกปิดสาเหตุอาการของโรคที่แท้จริง

 

ถ้าเด็กปวดศีรษะอยู่นานไม่ยอมหายหรือปวดทันทีทันใดโดยไม่มีเหตุสมควรหรือปวดมากขึ้นเรื่อยๆควรปรึกษาแพทย์ รวมถึงกรณีปวดศีรษะเพราะหูติดเชื้อ ปวดฟัน เจ็บคอจากการติดเชื้อ

 

สเตปโตคอคคัสหรือเชื้ออื่นๆ ด้วย และที่สำคัญควรแจ้งให้แพทย์ทราบด้วย ถ้าบุคคลในครอบครัวเคยมีปร

ะวัติปวดศีรษะไมเกรนมาก่อน เพื่อให้ตรวจวินิจฉัยง่ายขึ้น

 

กาแฟกับเรื่องปวดศีรษะ

ฤทธิ์กาแฟทำให้หลายคนปวดศีรษะในตอนเช้าจริง โดยเฉพาะคนที่ดื่มกาแฟมากกว่า 4 ถ้วย ต่อวันเป็นประจำ และถ้าหยุดไปหนึ่งวันจะมีอาการถอน (คือปวดศีรษะ) ทันที การปวดศีรษะบางอย่างจะทุเลาลงได้ถ้าดื่มกาแฟ เพราะฤทธิ์ของกาแฟจะทำให้หลอดเลือดที่ขยายตัวอยู่หดลงชั่วคราวเพราะฉะนั้นสำหรับผู้ใหญ่

ถ้ากินแอสไพรินหรืออะเซตามิโนเฟนแล้วยังไม่หายปวดศีรษะให้ลองกินยาที่มีส่วนผสมของกาแฟอีนแทน

แต่ไม่ควรมากเกินไป การได้รับกาแฟอีนมากๆ จะทำให้กระวนกระวาย หัวใจเต้นเร็ว

เหงื่อออก และแน่นอนจะกลับมาปวดศีรษะอีก เพราะอาการ “ถอน”นั่นเอง

ผู้หญิงนะค่ะ.คอม