ยุติสุข

ราวปี 2535 ได้เรียนปรัชญากรีก หลักรัฐศาสตร์ เกี่ยวกับโสเครติส สอนโดย อ.กนก วงศ์ตระหง่าน มีอยู่เรื่องนึงของแนวคิดโสเครติสว่าด้วย ความยุติธรรมคืออะไร  เรียนผ่านไปด้วยกระบวนการตั้งคำถามว่า จริงๆแล้ว ความยุติธรรมนั้นมีอยู่จริงหรือไม่ ใครบ้างได้รับความยุติธรรม แล้วมันมีอะไรเป็นองค์ประกอบ


ปี 2542 คำถามเดียวกัน กลับมาอีกครั้งหนึ่ง คราวนี้ถามโดย คุณโสภณ สุภาพงษ์ ที่ถามพวกเราเพราะเชิญท่านมาบรรยายให้ฟัง ท่านคิดเช่นไรมิรู้ตั้งคำถามเดียวกันนี้ "ความยุติธรรมคืออะไร" ตอนนั้นด้วยอาการอมภูมิและไม่รู้ว่าจะตอบเช่นไร เลยไม่มีคนตอบชัดเจน คุณโสภณ ก็บอกว่า ยุติธรรมก็คือ  ยุติลง อย่างเป็นธรรม เช่นนั้นเอง


ยุติลงอย่างเป็นธรรม จึงเป็นสิ่งที่ถูกนำมาใช้ในสังคม
เพื่อสยบ ความเห็นที่ไม่ตรงกัน
สยบ ข้อพิพาท
สยบ ความขัดแย้ง
สยบ การแข่งขัน


โดยการกำหนด สิ่งที่มีอำนาจเหนือกว่า เช่น คน คำสั่ง กฏเกณฑ์ เป็นกรอบบังคับให้ยอมรับกัน
เช่น การแข่งขัน จบลงอย่างยุติธรรมตามที่  คน คำสั่ง กฏเกณฑ์ กำหนด
เช่น ความขัดแย้ง จบลงอย่างยุติธรรมตามที่  คน คำสั่ง กฏเกณฑ์ กำหนด


แต่จริงๆแล้ว ในใจของคู่กรณีนั้น เรื่องมันยุติหรือป่าว เรื่องนั้นจบลงอย่างเป็นธรรมหรือป่าว
ไม่มีใครตอบได้ หรือถ้าจะตอบ คงต้องเดาว่า ฝ่ายเสียประโยชน์คงต้องคิดว่าตัวเองไม่ได้รับความเป็นธรรม
เพียงแต่ต้องยอมรับ ตามสภาพบังคับ ตามอำนาจที่เหนือกว่า


ดังนั้น หากย้อนกลับมาคิดว่า จริงๆแล้ว ความยุติธรรมมันมีจริงไหม
คงขอตอบว่ามันไม่มีหรอก ความยุติธรรม แต่มันถูกอุปโลกขึ้นมาเพื่อใช้สยบเรื่องราวต่างๆ เหมือนการกำจัดฝุ่นโดยกวาดเข้าไปซุกใต้พรม  ความยุติธรรมจึงเป็นพรมผืนใหญ่ ใช้ซุกอะไรต่อมิอะไรไว้ข้างในเยอะแยะมากมาย รอการโผล่ออกมา



แล้วเมื่อสองวันก่อน อยู่ดีดี ก็มีเหตุการณ์ให้นึกถึงคำคำนึงขึ้นมา นั่นคือคำว่า ยุติสุข

หากความยุติธรรมเกิดขึ้น โดยใช้ยุติ ข้อพิพาทลงโดยการสยบต่ออำนาจของ คน คำสั่ง กฏเกณฑ์
เช่นในกรณี รถเฉี่ยวชน
เชื่อได้ว่า ต่างฝ่ายต่างต้องมีจุดยืน ความถูกต้อง และเรียกร้องความเป็นธรรมของตนไม่เป็นที่สิ้นสุด
และเมื่อเรื่องจบลงอย่าง"ยุติธรรม"แล้ว ยังจะต้องมีอีกฝ่ายที่คิดว่า มันไม่เป็นธรรม

แต่หากข้อพิพาท ความคิดเห็นไม่ตรงนั้น จบลงด้วยความเข้าใจ ความประนีประนอม ถ้อยทีถ้อยอาศัยแล้ว
คงไม่ต้องมานั่งสงสัยว่า ความเป็นธรรมอยู่ตรงไหน ใครผิด หรือ ใครถูก 

ดังนั้น หากเราหรือสังคมสามารถ (ต้องใช้คำว่าสามารถ เพราะท่าจะยาก) ยุติเรื่องราวต่างๆลง ด้วยความสุขของฝ่ายต่างๆแล้ว คงเป็นเรื่องที่ดีไม่น้อย  และยุติสุข ย่อมดีกว่า ยุติธรรมอย่างแน่นอน